DSL ADSL DİĞER TEKNOLOJİLER 

DSL (Digital Subscriber Line) diğer adlandırılmasıyla, Uzak Erişimin Geleceği (The Future of Remote Access); Lokal bölgede Telekom Santrali ile kullanıcı arasında Telefon için çekili alt yapıda kullanılan, bir çift bakır tel üzerinden, yüksek hızlı veri (data) ve ses (voice) iletişimini aynı anda sağlayabilen, 1997' nin ikinci yarısında kullanıma sunulan bir veri iletişim teknolojisidir. Söz konusu tel uzunluğuna bağlı olmak üzere çeşitli tipleri bulunmaktadır.
En yaygın olarak kullanılan DSL ailesi üyesi, HDSL ve ADSL'dir. DSL ürünlerinin en belirgin faydası, veri hızı ve kullanılan donanım maliyetinin yapılan işe oranla son derece düşük olmasıdır. Hız karşılaştırması yapıldığında,en hızlı analog modemden 200 defa daha hızlı erişim sağlamak mümkündür. DSL teknolojisini tercih etmemizin nedenlerini özetlemek istersek :

• En yoğun ve bol bulunan telekom malzemesi
• Bakırın atıl durumda bulunması ve gürültülü olması
• Telekom' ların bant genişliği kısıtlamasını aşma ihtiyacı
• Ucuz ve hızlı çözüm arayışları
• Yaygın yerel ve uluslararası kullanıma açık olma
• WAN ve LAN' lar ile bağlantılı çabuk ara çözüm bulunması  

2. Giriş

 Konumuz DSL teknolojileri olmakla beraber, ben ülkemizde İstanbul başta olmak üzere bazı bölgelerde uygulanmaya başlamış olan DSL internet erişim hizmetlerini de incelemek istedim.İlk olarak “DSL Nedir” sorusuna cevap aradım:DSL bağlantısının diğer kiralık hat bağlantılarına göre en büyük farkı standart hat kiralarının dışında harcanan maliyettir. Kullanıcı, telefon santrali ve DSL servis sağlayıcının ideal olarak 2-3 km’yi geçmeyen uzaklıklarda bir arada bulunduğu bir ortamda  DSL servis sağlayıcının uygun gördüğü bir DSL modem aracılığı ile internet omurgasına çıkabilmektedir. Kullanıcının bulunduğu bölgedeki telefon santralinin DSL altyapısına uygun olma zorunluluğu bulunmaktadır. DSL şebekesi üzerinde hem data hem de ses transferi aynı anda gerçekleşmekte, yani internete telefon hattından aynı zamanda telefon görüşmesi de yapılabilmektedir. Bu şekilde telefon hattı meşgul olmamaktadır. DSL bağlantı hızını araştırdığımda gördüm ki:DSL ile, 28800 kbps bir modem bağlantısından 278 kat hızlı, 56kbps bir modem bağlantısından 143 kat hızlı, ISDN bağlantısından 62 kat hızlı ve T1 bağlantısından 4 kat daha hızlı bir erişime sahip olabiliriz. Tabii ki 64 kbps ‘den başlayan hızlardan, laboratuar ortamında 50 Mbps’e kadar çıkan DSL hızlarında  maliyet hız arttıkça yükselmektedir. Peki “DSL’in Avantajları” nedir dersek:Var olan telefon hattımız üzerinden ulaşabileceğimiz DSL teknolojisi hem veri, hem ses hem de görüntü iletişimi sağlamak için en hızlı yollardan biri olarak göze çarpmaktadır. DSL teknolojisinin uygulanabilmesi için hem kullanıcı hem de telefon santrali üzerinden veri iletişim ekipmanlarına yani donanıma ihtiyaç duyulsa bile, kurulumu diğer kiralık hat uygulamalarına göre oldukça ucuzdur. Son olarak da ülkemizde kullanılan DSL türlerini ve kullanım maliyetlerini inceledim.   

2. DSL Nedir?

 İlk olarak DSL nedir onu anlatmak isterim:Ülkemizde uzun süredir "telefon" ve "telekom" diye iki olgu var, bu olgu evlerimizdeki "telefon hattı" dediğimiz bakır kabloların yer altı / yer üstü kanallar vasıtasıyla merkezi bir yere yani telefon servis sağlayıcısı "telekom" a bağlanması ile oluşuyor. Evlerimizdeki telefon cihazını kaldırıp bir numara çevirdiğimizde bu cihaz bağlı olduğu bakır kablolar vasıtasıyla "telekom" ile bağlantı kuruyor ve aynı şekilde telekom a bağlı bir başka kullanıcı ile yani aradığımız kişi ile sesli iletişim kurabiliyoruz. İşte bu sesli iletişimi biz "analog" şekilde kuruyoruz.Evimizdeki telefon cihazları ses tellerimiz vasıtasıyla oluşan "doğal analog sinyal" i yani sesimizi dalga boyu ve frekans değerlerinden oluşan bir elektrik sinyaline dönüştürüp "telefon hattı" dediğimiz bakır kablolar aracılığıyla telefon şirketine gönderiyor, telefon şirketimiz de aynı metotla aradığımız kişiye bu sinyalleri ulaştırıyor ve biz aradığımız kişiyle sesli iletişimi bu şekilde kurmuş oluyoruz. Buraya kadar her şey normal, insanlar zaten doğaları gereği analog sinyallerle anlaşıyorlar. Fakat elimizin altında bir bilgisayar olunca ve karşı taraftaki bir bilgisayara bu bakır kablolar aracılığıyla ulaşmamız gerektiğinde iş değişiyor, çünkü bilgisayarların dünyasında sadece 0 lar ve 1 ler, yani "dijital" sinyaller kullanılıyor. Telekom şirketleri sistemlerinin kuruluşu gereği normalde kendilerine gelen dijital sinyalleri analog a dönüştürdükten sonra telefon hatları üzerinden abonelerine ulaştırıyorlar ve kullanıcı tarafında bu analog sinyalleri bilgisayarın anlayabileceği bir dile yani dijitale çevirecek bir cihaz olması gerekiyor, bu cihazlara da "modem" deniyor. Dolayısıyla bakır kablolar kullanan standart bir telefon hattı üzerinden başka bir bilgisayara bağlanmak istersek (ki günümüzde internet hizmetleri dahil çoğu data bağlantıları bu şekilde gerçekleştiriliyor) bilgisayarımız ile telefon hattı arasında bir modem, ve bağlanacağımız kişinin bilgisayarı ile telefon hattı arasında da başka bir modeme ihtiyaç duyuyoruz. Bizim bilgisayarımız iletmek istediği bilgileri 0 lar ve 1 ler şeklinde modeme gönderiyor, modem bunları analog sinyallere çeviriyor (bu nedenle modem kullanarak internete bağlı olduğumuz hattı paralel bir telefondan dinlersek haşır huşur sesler duyuyoruz) karşı taraftaki modem de bu analog sinyalleri dijitale çevirip bağlı olduğu bilgisayara aktarıyor ve biz internete bağlanmış oluyoruz.

Peki "her şey güzel de o zaman DSL e ne gerek var?" dersek: Normalde kullanılan bakır kablolar belli bir frekans aralığındaki sinyalleri karşı tarafa iletebilecek potansiyele sahipler, fakat telefon sistemi sadece analog sinyaller üzerine kurulduğu için, bu analog sinyaller potansiyel frekans aralığının sadece çok küçük bir bölümünü kullanıyorlar. Bundan dolayı analog sinyaller kullanarak yaptığımız bir internet veya data bağlantısı en fazla 56kbps hızında gerçekleşebiliyor. Kullanılan bu analog frekans aralığının manyetik kirlilik gibi dış etmenler tarafından kolaylıkla etkileniyor olması sebebiyle de kurduğumuz internet bağlantıları aralıklarla kopabiliyor ve etkin bir iletişim sağlanamıyor.

DSL teknolojilerinde yapılan bağlantılarda yine mevcut bakır kablolar kullanılıyor, fakat DSL kullanıldığında "telekom" un santralleri gelen dijital bilgiyi analog a çevirmeyip dijital olarak iletmek üzere ayarlanıyor, ve telefon hattı üzerinden kullanıcılara bilgiyi dijital olarak göndermeye devam ediyor. Böylece bakır tellerimizin taşıyabileceği frekans aralığı tamamen kullanılabiliyor ve aynı anda daha çok bilgi aynı bakır kablo aracılığıyla kullanıcılara yani bizlere ulaştırılıyor, ve biz internete daha hızlı bağlanmış oluyoruz.  Bu yapılırken eğer istersek bu frekans aralığının bir bölümünü yine analog sinyaller için ayırabiliyoruz, bu durumda aynı hat üzerinden normal telefon görüşmeleri de yapabiliyoruz, ve bu görüşmeler, aynı anda internete bağlıyken de yapılabiliyor ve hızınızı etkilemiyor.Daha anlaşılır bir örnek vermek gerekirse, analog sinyaller kullanıldığında 56kbps olan maksimum hız, DSL yani dijital sinyaller kullanıldığında 6.100kbps ye çıkabiliyor. Yani neredeyse analog sistemin 100 - 110 katı! Bu tabii üst limit ve yurt dışında bile bu hızda bir servis alabilmek için ISP nize bir hayli para ödemek zorunda kalıyorsunuz..Dünya üzerinde bulunan bütün bakır tel telefon hatlarında DSL kullanılabiliyor, fakat bunun için genellikle telekom şirketiniz tarafından evinize gelinip “splitter” adı verilen bir sinyal ayırıcı takılması gerekiyor. Aynı zamanda bağlı olduğunuz santralin de DSL sistemini desteklemesi gerekmektedir.DSL de sinyaller telin sahip olduğu tüm frekansı kullandıkları için bu frekansın bazı etkenler dolayısıyla zayıflaması söz konusu, bu etkenler de kısaca: kullanılan telin kalitesi yani teldeki bakır yoğunluğu ve santralimiz ile aramızda bulunan mesafe. Eğer arada bir “repeater” (telekom tarafından zayıflayan sinyalleri güçlendirmek için kullanılan) yok ise DSL hizmeti veren santral ile evimiz arasındaki bakır telin uzunluğu en fazla 5.5 kilometre olabiliyor, bundan sonra sinyal zayıflıyor ve arada bazı bilgiler kayboluyor, hızımız düşüyor, bağlantımız kopuyor vs. Bundan dolayı santrale ne kadar yakınsak, sağlayabileceğimiz maksimum bağlantı hızı da o kadar yüksek oluyor ama dediğim gibi 5.5 km. den daha yakın olmamız ancak 2000 - 3000 kbps nin üzerindeki hızlarda bize avantaj sağlayacağı için normal bir ev kullanıcısına bir fayda sağlamayacaktır.Bunun yanı sıra eğer bölgemizdeki telekom santrali çeşitli fiber teknolojilerini kullanıyorsa veya arada repeater varsa santrale olan uzaklığımız fark etmeyebilir, yine de bölgemizde DSL hizmeti veriliyor olabilir.  3. DSL Çeşitleri ve Bağlantı Hızları :  Bu bölüm içinde DSL çeşitlerini incelerken “data hızı” ve “santral–kullanıcı arası max mesafeyi” de söylemenin faydalı olacağını düşündüm. 

DSL Türü	Tanımı	Data Hızı Download; Upload	Santral-Kullanıcı Arasındaki Max. Mesafe	Kullanıldığı Yerler
IDSL	ISDN Digital Subscriber Line	128 Kbps	24 gauge tel üzerinden 5.5 km.	ISDN'e benzer ama ses iletilemez.
CDSL	Rockwell firmasının verdiği bir hizmet. Consumer DSL	1 Mbps download; daha az upload	24 gauge tel üzerinden 5.5 km.	Splitter sız. Ev ve küçük ofisler için kullanılıyor.
DSL Lite (G.Lite)	"Splitter" sız DSL	1.544 Mbps - 6 Mbps arası download, abone seçeneklerine göre değişen upload.	24 gauge tel üzerinden 5.5 km.	Standard ADSL, Splitter kullanılmıyor.
HDSL	High bit-rate Digital Subscriber Line	2 ayrı tel kullanılarak 1.544 Mbps download ve upload.3 ayrı tel kullanılarak 2.048 Mbps upload ve download	24 gauge telüzerinden 4 km.	Şirket içi LAN veya WAN çözümleri.
SDSL	Symmetric DSL	1.544 Mbps duplex (Amerika); 2.048 Mbps (Avrupa) download ve upload.	24 gauge telüzerinden 4 km.	HDSL ile aynı fakat tek kablo yettiği için daha ekonomik.
ADSL	Asymmetric Digital Subscriber Line	1.544 - 6.1 Mbps arası download; 16 - 640 Kbps arası upload.	1.544 Mbps - 5.5 km. 2.048 Mbps - 4km. 6.312 Mpbs - 3.5km. 8.448 Mbps - 2.8km.	Internet ve yüksek hızda data iletişimi gerektiren diğer uygulamalar. Türkiye de uygulanan sistem.
RADSL	Westell firmasının bir hizmeti. Hız ihtiyaca göre değişiyor.	640 Kbps - 2.2 Mbps download; 272 Kbps - 1.088 Mbps upload. İhtiyaca göre anında değişiyor.	ADSL ile aynı	ADSL gibi fakat hıza göre anlık değişen tarifeler seçildiğinde kullanılıyor.
VDSL	Very High Digital Subscriber Line	12.9 - 52.8 Mbps download; 1.5 to 2.3 Mbps upload	1.2km - 12.96 Mbps; 900 m. - 25.82 Mbps;  300m. - 51.84 Mbps	İki fiber hattı birbirine bağlamak veya ISP yi internet omurgasına bağlamak için kullanılıyor. pek yaygın değil ama zaman içinde geliştirilip evlerde kullanılması bekleniyor.

    Ayrıca, farklı türde DSL çeşitlerini incelerken, bu türlere ait farklı modem çeşitlerine de değinmemin faydalı olacağını düşündüm. Burada aklımıza şu soru takılabilir (en azından benim takıldı) “Hani veriler dijital geliyordu? Bu modeme ne gerek var?” Sorunun cevabı ise: "yine de 0 ve 1 leri telefon hattına koymamız gerekmektedir. Oysa, bilgisayar frekanstan banttan anlamaz, dijital verileri bakır telin taşıyabileceği bir formata sokmamız gerekmektedir."    

 

  

  

  

RADSL (Rate Adaptive Digital Subscriber Line) RADSL, Rate Adaptive Digital Subscriber Line kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir DSL teknolojisidir. Kullanıcılar telefon kabloları üzerinden data transfer ederken, hat kalitesi sürekli olarak değişmektedir. RADSL, hattaki bu değişimlere adapte olarak çalışır ve kullanıcılara ADSL mesafe limitini (3.5km) aşarak 5.5km içerisinde geniş bant bağlantı olanağı sağlar.

RADSL teknolojisi şu an Türkiye'de kullanılmamaktadır.

  

                     

   

Sonuç

 Sonuç olarak DSL teknolojisini, diğer iletişim teknolojilerinden ayıran en belirgin özelliğin üst düzeyde hız tatminin yine üst düzeyde bir maliyetle (en azından benim gibi ev kullanıcıları için) giderilmesi olduğunu görmekteyiz. Veri, ses ve görüntünün aynı anda iletimini sağlamasıyla ülkemizdeki varolan internet teknolojisine yenilik katacağı kesindir, ancak tüm dünya için yanı düşünceyi paylaşamıyoruz. Tüm bu avantajlarının yanında benim kişisel görüşüm ve tüm olumlu yaklaşımlarım, modem ve aylık servis ücretlerini öğrenince değişti. Ancak artan alım gücüyle birlikte ve tabii ki kullanıcıların artık kablo interneti tercih etmemeleriyle beraber, gelecekte ucuzlamaya gideceğini düşünüyorum.  

Kaynaklar

1.       Stallings, W., (2000), Data & Computer Communications, Prentice-Hall,Inc., New Jersey.